Każdy, kto ma styczność z samochodami wie, czym jest numer identyfikacyjny pojazdu. Nie każdy jednak wie, jak czytać VIN i co oznaczają poszczególne litery i cyfry w nim zawarte. Z reguły znajomość numeru przydaje się do sprawdzenia pojazdu przed zakupem. Na co dzień raczej rzadko z niego korzystamy.
Jeśli jednak jesteś miłośnikiem samochodów i interesujesz się motoryzacją to informacja, jak czytać VIN może Ci się przydać. Przyda się również wtedy, kiedy będziesz chciał wyszukać części do pojazdu czy sprawdzić kolor lakieru.
Spis treści
Czym jest numer VIN?
Numer identyfikacyjny VIN to kombinacja 17 znaków, nadana pojazdowi przez jego producenta. Ma on jeden główny cel. Numer VIN ma umożliwić jednoznaczną identyfikację każdego pojazdu, który został wytworzony na świecie przez 30 lat od daty jego produkcji. Co najważniejsze VIN musi być zakodowany w taki sposób, aby identyfikacja pojazdu była możliwa bez znajomości innych informacji o pojeździe. Za oznakowanie pojazdu odpowiedzialny jest jego producent. Do VIN są używane tylko cyfry arabskie: 1234567890 i wielkie litery alfabetu łacińskiego: ABCDEFGHJKLMNPRSTUVWXYZ. Nie należy używać liter I, Ł, O, Q.
Gdzie powinien być umieszczony numer identyfikacyjny pojazdu?
Umieszczenie numeru zależne jest od producenta. Najczęściej jednak numer VIN znajdziesz z przodu pojazdu w lewym dolnym rogu podszybia, na podłodze po stronie pasażera, na boczkach drzwi w postaci naklejki, lub w bagażniku. Dodatkowo numer VIN znajduje się również na tabliczce znamionowej. Na pojeździe – lub tabliczce znamionowej producenta – VIN powinien być podany w jednej, lub w dwóch linijkach bez wolnych miejsc. Przy czym żaden człon nie może być podzielony. Natomiast w dokumentacji VIN powinien być napisany w jednej linii, jednym ciągiem znaków bez pustych miejsc. Wyjątkowo z przyczyn technicznych może być w dwóch wierszach. Jednak w takim przypadku, nie może być przerw między członami, ani pustych miejsc między znakami.
Czy numer identyfikacyjny może mieć rozdzielacze?
W celu oddzielenia członów VIN lub zaznaczenia jego granic (początek, koniec) mogą być stosowane rozdzielacze. Muszą mieć one postać symbolu, znaku lub obwódki. Nie mogą być jednak literami alfabetu łacińskiego, cyframi arabskimi i znakami używanymi w numerze VIN. Wybór rozdzielacza zależy od producenta, może być używany przy granicy każdej linii VIN, a także między członami. Rozdzielacze nie powinny być stosowane w dokumentacji. W praktyce rozdzielacze mają najczęściej uproszczoną postać znaku firmowego producenta, kreski, gwiazdki (załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji pojazdów).
Jak czytać VIN, czyli części składowe i budowa numeru VIN
Numer identyfikacyjny utworzony jest z 17 znaków podzielonych na trzy człony. Każdy z członów dostarcza innych informacji o pojeździe.
WMI (World Manufacturer Identifier) – pierwszy człon VIN
Pierwszy człon numeru identyfikacyjnego pojazdu oznacza producenta pojazdu. Kod oznaczenia składa się z trzech znaków. Pierwsze dwa znaki kodu przyznawane są przez Międzynarodową Agencję działającą z upoważnienia ISO. Pierwszy znak oznacza strefę geograficzną, w której samochód został wyprodukowany, a drugi kraj producenta. Trzeci znak przyznaje organizacja kraju, w którym producent ma swoją siedzibę. W Polsce taką organizacją jest Przemysłowy Instytut Motoryzacji.
Ciekawostka: dla producentów poniżej 500 szt. rocznie w kodzie WMI, jako trzeci znak przyznawana jest cyfra 9. A trzeci, czwarty i piąty znak VIS powinien być przyznany przez Narodową Organizację w celach identyfikacji konkretnego producent
VDS (Vehicle Descriptor Saction) człon określający pojazd – jak czytać VIN w tej sekcji?
VDS to druga część numeru identyfikacyjnego opisująca pojazd, która składająca się z sześciu znaków. Znaki oraz ich kolejność i znaczenie określane są przez producenta. Z założenia powinny charakteryzować:
- konstrukcję pojazdu,
- rodzaj nadwozia,
- typ silnika,
- rodzaj paliwa,
- model pojazdu,
- inne istotne cechy.
To jak czytać VIN w tej konkretnej sekcji, zależne jest tak naprawdę od producenta. Nawet ten sam producent w zależności od modelu, roku produkcji czy kraju odbiorcy może stosować inne oznakowanie pojazdu.
Dla przykładu Mercedes wykorzystuje wszystkie sześć znaków VDS — pierwsze trzy znaki jednoznacznie określają model, a trzy ostatnie — typ i ewentualnie rodzaj paliwa. BMW z kolei wykorzystuje cztery pierwsze znaki na określenie typu, ostatni znak VDS zarezerwowany jest na liczbę kontrolną. Piąta niewykorzystana pozycja oznaczona jest jako 0. Ford z kolei ma własny system i w jego pojazdach pierwszy znak określa rodzaj nadwozia, dwa kolejne niewykorzystane miejsca wypełnione są XX, a następnie jest kraj produkcji, zakład montażowy oraz model. Fiat wykorzystuje we współcześnie produkowanych modelach jedynie pierwsze trzy znaki i wolne miejsca wypełnia zerami. Opel w starszych modelach cztery pierwsze miejsca zapełniał zerami, model zaś był kodowany na piątym i szóstym miejscu. Przyjęto zasadę, że pozycje nieużywane przez producenta wypełniane są wybranymi przez niego znakami bez określonego znaczenia.
Jak czytać VIN w trzecim członie? – VIS (Vehicle Indicator Section)
Trzeci człon nr VIN stanowi kombinacja ośmiu znaków ustalonych przez producenta. Tworząca VIS. VIS w połączeniu z VDS tworzy jednoznaczne oznaczenie wszystkich pojazdów produkowanych przez każdego producenta w okresie 30 lat. Pierwszy znak tego członu (a dziesiąty całego VIN) określa rok produkcji lub rok modelu pojazdu. Jeśli nie jest wymagany, to znajdziesz tam zero. Drugi znak może być przeznaczony dla oznaczenia zakładu montującego (producenta). Dalsze znaki tworzą kolejny numer pojazdu, w którym cztery ostatnie muszą być cyframi.
Ciekawostka: norma ISO nie nakłada obowiązku określenia daty produkcji pojazdu, a jedynie wydaje zalecenie.
Czy numer VIN zawsze ma 17 znaków?
Zdarzają się sytuacje, w których nadwozie auta oznaczone jest krótszym, 12-cyfrowym numerem VIN. Powodem takiego specyficznego oznaczenia może być fakt, iż wcześniejszy numer został uszkodzony bądź był nieczytelny a posiadacz pojazdu zdecydował się na jego wymianę, zgodnie z obowiązującym prawem. Warto odnotować, iż w pojazdach zabytkowych nr VIN może przybierać odmienny kształt niż obecnie obowiązujący 17-znakowy. Od 1954 do 1981 nie było standardu dla numerów identyfikujących pojazd, więc różni producenci wykorzystywali odmienne formaty.*